Swami Mukundananda jest hinduskim nauczycielem duchowym, mnichem (sannyasi), autorem oraz założycielem organizacji JKYog (Jagadguru Kripaluji Yog). Poniżej przedstawiam najważniejsze informacje o jego życiu i działalności.
Swami Mukundananda
Krótki rys biograficzny
Urodził się 19 grudnia 1960 roku w Indiach.
Ukończył studia B.Tech na Indian Institute of Technology Delhi oraz MBA na Indian Institute of Management Kolkata.
Po krótkiej pracy w sektorze korporacyjnym zrezygnował z kariery zawodowej, przyjął życie mnicha i poświęcił się duchowości.
Jego guru duchowym był Jagadguru Shree Kripaluji Maharaj.
Główna misja i działalność
Poprzez organizację JKYog prowadzi programy duchowe, warsztaty, wykłady i rekolekcje – m.in. programy „Life Transformation” (LTP) w wielu krajach.
JKYog stawia sobie za cel wszechstronny rozwój człowieka w wymiarach fizycznym, mentalnym, intelektualnym i duchowym – integrując współczesną wiedzę z mądrością wedyjską (Upaniszady, Bhagawadgita itp.).
Swami Mukundananda jest również autorem licznych książek – m.in. o zarządzaniu umysłem „Jak zarządzać umysłem” („The Science of Mind Management”), rozwoju osobistym („Siedem duchowych praw rozwoju lepszej wersji siebie„), duchowości, interpretacji Bhagawadgity oraz zdrowym stylu życia.
Charakter jego nauk
Jego podejście łączy elementy bhakti yogi (drogi oddania) z praktycznymi narzędziami zarządzania umysłem – co może być atrakcyjne także dla osób z korporacji czy startupów poszukujących równowagi między życiem zawodowym a wewnętrznym rozwojem.
Podkreśla, że jakość naszego życia zależy od myśli, nastawienia i kultywowania właściwego stanu umysłu – co czyni jego nauki aktualnymi w kontekście współczesnego życia.
Co może być interesujące dla przedsiębiorcy/menedżera?
Biorąc pod uwagę profil biznes, kreatywność, samodoskonalenie:
Jego nauki o zarządzaniu umysłem i myślami mogą wspierać rozwój przywództwa, odporność mentalną oraz rozwój osobisty – istotne aspekty w prowadzeniu projektów czy budowaniu marki.
Jego podejście łączy duchowość z praktycznością – może stanowić inspirację, jeśli szukasz bardziej holistycznego stylu zarządzania lub chcesz włączyć elementy wellness/spirituality do swojej marki lub projektu.
Programy typu rekolekcje, warsztaty czy wykłady organizowane przez jego organizację mogą być cenną przestrzenią rozwojową dla Ciebie lub Twojej sieci kontaktów.
🌟 Siedem Duchowych Praw Swamiego Mukundanandy: Praktyczny Przewodnik Transformacji
Siedem Duchowych Praw głoszonych przez Swami Mukundanandę stanowi spójne ramy dla praktycznego rozwoju osobistego. Dostarczają one mapy wewnętrznej i zewnętrznej transformacji, której celem jest obudzenie i manifestacja „lepszej wersji siebie”.
Oto siedem sposób jak każde z tych praw przekłada się na konkretne aspekty codziennej praktyki rozwojowej:
1. Prawo Nieograniczonego Potencjału
Prawo to stwierdza, że każda dusza, niezależnie od obecnego stanu, jest obdarzona bezgranicznym potencjałem do wzrostu i doskonałości.
Praktyczny Rozwój: Uczy, że dążenie do bycia lepszym jest wrodzone i stanowi przeznaczenie duszy. Kluczowym błędem jest utożsamianie się z ciałem materialnym, co ogranicza wiarę we własne możliwości. Zrozumienie, że jesteśmy istotami boskimi, otwiera drzwi do nieskończonych ścieżek rozwoju osobistego.
Kluczowe Nastawienie: Inspirowanie do przyjęcia nastawienia na rozwój (growth mindset). W przeciwieństwie do nastawienia stałego (fixed mindset), które zakłada niezmienność umiejętności, growth mindset opiera się na wierze w możliwość nieograniczonego rozwoju poprzez zaangażowanie i wysiłek, umożliwiając wyznaczanie ambitnych i głębokich celów życiowych.
2. Prawo Stopniowego Rozwoju
Doskonałość osobista i życiowe mistrzostwo są osiągalne wyłącznie poprzez konsekwentne stawianie małych kroków na drodze stopniowego postępu.
Praktyczny Rozwój: Odrzucenie mentalności „szybkiego zysku” czy hazardzisty, która oczekuje natychmiastowego sukcesu. Sukces jest procesem, podróżą, a nie jednorazowym wydarzeniem.
Decyzje i Nawyk: Koncentracja na codziennym dokonywaniu właściwych wyborów, które kumulują się, tworząc znaczącą różnicę. Wyjaśnienie zjawiska pędu behawioralnego (behavioral momentum), gdzie każde powtórzone pozytywne zachowanie staje się łatwiejsze, przekształcając się w nawyk i przyspieszając transformację.
Samodyscyplina: Wymóg akceptacji „dobrego bólu” – niewygody wynikającej z poświęcenia i wysiłku – na rzecz długoterminowych korzyści. Wzmacnianie siły woli poprzez ciągłe wybieranie tego, co właściwe, jest najbardziej opłacalną inwestycją życiową.
3. Prawo Przekonań
O trajektorii naszego życia decydują przekonania, które przechowujemy w naszym umyśle.
Praktyczny Rozwój: Uznanie, że moc płynąca z motywacji (why-power) jest silniejsza niż sama siła woli. Przekonania posiadają ogromną moc, ponieważ podświadomość przyjmuje je bezkrytycznie za prawdę.
Wpływ na Cele: Przekonania definiują nasze wartości i cele. Na przykład, wiara w to, że miłość do Boga jest największym skarbem, skieruje nasze życie na służbę. Wadliwe przekonania, oparte na błędnej wiedzy, mogą zrujnować całe życie.
Tworzenie Przekonań: Należy budować pozytywne i głębokie przekonania (śraddhā) w oparciu o idealne i wolne od skaz źródła wiedzy (takie jak pisma wedyjskie i nauki autentycznych mędrców).
4. Prawo Szczęścia
Prawdziwe szczęście rodzi się wewnątrz nas, jako naturalny rezultat rozwijania się i stawania się lepszą osobą.
Praktyczny Rozwój: Wyjaśnienie, że poszukiwanie szczęścia w dobrach materialnych jest złudzeniem i prowadzi do cierpienia. Dusza pragnie szczęścia, które jest wieczne, zawsze świeże i nieskończone (sat-ćit-ananda).
Priorytet: Zachęta do pracy nad sobą i stawiania rozwoju wewnętrznego (bycie) przed osiągnięciami zewnętrznymi (robienie). Trudności i niesprzyjające okoliczności należy postrzegać jako narzędzia, których Wszechświat używa, aby wymusić na nas rozwój.
5. Prawo Sublimacji
Najlepszą metodą na oczyszczenie umysłu i myśli jest nakierowanie ich na Najwyższego poprzez oddanie (bhakti).
Praktyczny Rozwój: Pomoc w radzeniu sobie ze szkodliwymi myślami (pożądanie, gniew, chciwość), które zanieczyszczają świadomość. Ostrzeżenie przed tłumieniem niechcianych myśli, które – zgodnie z teorią ironiczną – prowadzi do ich nasilenia.
Bhakti (Oddanie): Zamiast tłumić, należy skupić umysł na Bogu (Upāsanā). Miłość do Boga oczyszcza i sublimuje (transformuje) niższą naturę, zamieniając np. egoistyczne pragnienia w pragnienie służenia.
Karma Joga: Prowadzenie do idei Karma Jogi – wykonywania wszystkich codziennych obowiązków z intencją zadowolenia Najwyższego Pana. Skutkuje to czystością intencji, uwolnieniem od przywiązania do rezultatów działań oraz redukcją stresu i niepokoju.
6. Prawo Miłości
Nasze serca może zadowolić jedynie prawdziwa miłość: głębokie i szlachetne pragnienie szczęścia dla innych, bez oczekiwania osobistych korzyści w zamian.
Praktyczny Rozwój: Ostrzeżenie, że oczekiwania niszczą związki. Większość relacji międzyludzkich opiera się na egoistycznym pragnieniu brania (chuć) lub wymianie, a nie na bezinteresownym dawaniu (prema – prawdziwa miłość).
Postawa Służby: Podstawą prawdziwej miłości jest nastawienie na pełnienie służby. Aby kochać innych bezinteresownie, należy najpierw udoskonalić swoją miłość do Boga (Niṣkāmabhakti), skupiając się na dawaniu i służeniu Mu. Rozwój w miłości do Boga automatycznie uzdrawia i podnosi jakość relacji międzyludzkich.
7. Prawo Mentoringu
Posiadanie kompetentnego mentora w dowolnej dziedzinie jest niezbędne: pomaga wyznaczać cele, skraca proces nauki, dodaje otuchy, utrzymuje koncentrację i chroni przed pułapkami.
Praktyczny Rozwój: Mentor (w duchowości: Guru) jest kluczowy, ponieważ intelekt każdej duszy jest spowity ignorancją (agyān) od niezliczonych wcieleń, a sama autoanaliza nie wystarcza do usunięcia tej niewiedzy.
Wybór Guru: Prawdziwy guru musi być zarówno biegły w pismach (śrotriya), jak i posiadać praktyczne doświadczenie Prawdy Absolutnej (brahmanisztha). Przebywanie w towarzystwie autentycznego guru (satsanga) jest namacalnym dowodem na autentyczność jego nauk, gdyż naturalnie redukuje przywiązanie do spraw doczesnych i zwiększa oddanie Bogu. Znalezienie mentora jest decydujące na każdym etapie podróży ku doskonałości.
🗺️ Logiczny Plan Rozwoju
Prawa te tworzą logiczny, stopniowy plan rozwoju osobistego:
Potencjał: Wyznacza cel (doskonałość).
Stopniowy Rozwój: Określa metodę (konsekwentne działanie).
Przekonania: Uwalnia wewnętrzną motywację.
Szczęście: Ukierunkowuje wysiłki na rozwój wewnętrzny.
Sublimacja: Oczyszcza umysł z niższych pragnień przez oddanie Bogu.
Miłość: Udoskonala relacje międzyludzkie poprzez bezinteresowną służbę.
Mentoring: Zapewnia niezbędne prowadzenie i wsparcie na tej ścieżce.
Klucz do wewnętrznego zwycięstwa: Jak wedyjska psychologia uczy zarządzania umysłem i wykuwania własnego losu
Zarządzanie umysłem to najważniejsza bitwa w życiu. Choć jest ona trudna, każde zwycięstwo otwiera drzwi do bezgranicznych skarbów duszy i wewnętrznego źródła radości, inspiracji i miłości. Jest to niczym nauka jazdy na rowerze: na początku upadamy i wymaga to intensywnego wysiłku, ale dzięki praktyce nowa umiejętność staje się całkowicie naturalna i prowadzi nas do mistrzostwa.
Jak zarządzać umysłem. Swami Mukundananda
Wprowadzenie: Umysł – pole bitwy życia
W dążeniu do podniesienia jakości doświadczeń życiowych szybko zdajemy sobie sprawę, że to nie zewnętrzne okoliczności, lecz stan naszego umysłu jest najważniejszym czynnikiem decydującym o szczęściu i cierpieniu. Według pism wedyjskich umysł – ta subtelna maszyna umieszczona w nas przez Boga – jest słusznie nazywany przyczyną zarówno niewoli, jak i wyzwolenia.
Ludzie odnoszący sukcesy wykazują się zdolnością formowania swoich zasobów umysłowych, świadomie wybierając myśli, co prowadzi do bezustannej inspiracji i zadowolenia. Jak głosi starożytna mądrość: „Myśl po myśli wykuwamy swój los”. Natomiast ci, którzy nie potrafią kontrolować swoich idei i uczuć, stają się niewolnikami własnych emocji i ofiarami otoczenia.
Swami Mukundananda w książce „Jak zarządzać umysłem” przedstawia naukowe i logiczne zasady czerpiące ze starożytnej wiedzy wedyjskiej. Zasady te, otrzymane od jego Mistrza Duchowego, Dźagadguru Śri Kripalu-dźi Maharadźy, mają pomóc nam uzbroić się w narzędzia niezbędne do wewnętrznego zwycięstwa.
1. Natura myśli i źródło mentalnego chaosu
Jeśli chcemy poprawić jakość życia i zmienić świat, musimy zacząć od poprawy naszych myśli, które są niczym korzenie wszelkich działań. Umysł jest jak żyzne pole: jeśli o niego zadbamy, rozkwitnie wzniosłymi myślami; jeśli go zaniedbamy, opanują go dzikie chwasty. Właśnie te chwasty, zwane w pismach wedyjskich manasarogą (chorobami umysłowymi), są źródłem naszego cierpienia.
Do głównych chorób umysłu zaliczamy złość, chciwość, zazdrość i pragnienie. Te psychiczne dolegliwości są bardziej wyniszczające niż choroby ciała i potrafią zmienić każdą chwilę w istne piekło.
Przyczynowo-skutkowy łańcuch dolegliwości:
Rozmyślanie o szczęściu: Łańcuch zaczyna się od ciągłego rozmyślania o tym, co ma nam przynieść zadowolenie. Poszukiwanie szczęścia jest wrodzoną naturą duszy, ponieważ Dusza Najwyższa (Paramatma) jest oceanem nieskończonej szczęśliwości.
Przywiązanie (saṅga): Rozmyślanie o rzeczach zmysłowych prowadzi do przywiązania do nich. Przywiązanie to rozwija się, gdy często powtarza się myśl, że dany człowiek lub przedmiot da nam szczęście.
Pragnienie (kāma): Z przywiązania rodzi się pożądanie, czyli pragnienie. Pragnienie jest uznawane przez Wedy za najbardziej niebezpieczną chorobę umysłu.
Złość (krodha) i Chciwość (lobha): Pragnienie jest przyczyną zarówno złości, jak i chciwości.
Jeśli pragnienie nie zostaje spełnione (jest blokowane), prowadzi do wybuchu złości.
Jeśli pragnienie zostaje spełnione, gasi je tylko na chwilę, a następnie powraca ze zwiększoną intensywnością, stając się przyczyną chciwości.
Co gorsza, złość niszczy zdolność właściwego oceniania sytuacji, całkowicie oślepia rozum, a w konsekwencji doprowadza człowieka do zguby.
Zrozumieć gniew – klucz do uwolnienia
Zastanawiając się nad naturą gniewu, odkrywamy, że nie pojawia się on znikąd – jest dzieckiem pragnienia. Gdy pragnienie nie zostaje zaspokojone, kiedy coś staje na przeszkodzie jego realizacji, prowadzi to do wybuchu złości. Na przykład ktoś się złości, gdy jego rodzina nie zgadza się z jego poglądami lub gdy inni nie słuchają jego poleceń. Jeśli obecna jest złość, musi być również obecne pragnienie, które stanowi jej źródło.
Pan Kryszna celnie ujął to w Bhagawadgicie (2.63):
złość niszczy zdolność właściwego oceniania sytuacji, tak jak poranne mgły przesłaniają światło słońca.
Można to porównać do sznurka, na którego końcu znajduje się cel. Jeśli pociągniesz mocno, ale cel pozostaje nieosiągalny, sznurek pęka – a to pęknięcie objawia się w tobie jako gniew.
Podsumowując: złość jest kulminacją procesu rozpoczynającego się od błędnego przekonania, że szczęście tkwi w przedmiotach materialnych. To prowadzi do przywiązania, które rodzi pragnienie. Kiedy pragnienie zostaje zablokowane, manifestuje się jako złość. Dlatego jeśli chcemy pokonać gniew, musimy dotrzeć do jego korzenia – pragnienia – i nauczyć się zastępować myśli destrukcyjne myślami budującymi.
2. Rola rozumu (buddhi) jako woźnicy rydwanu ciała
Aby pokonać te mentalne dolegliwości, musimy wykorzystać najpotężniejszy zasób, jakim obdarzył nas Bóg – rozum (buddhi).
Pisma wedyjskie porównują nasz wewnętrzny mechanizm do rydwanu, w którym:
Ciało jest rydwanem.
Zmysły są końmi.
Umysł (Mana) jest wodzami.
Rozum (Buddhi) jest woźnicą.
Dusza jest pasażerem.
Rozum podejmuje decyzje, a jego funkcja to analiza i rozróżnianie, co jest dobre, a co złe. Zdolność rozumu do kontroli umysłu nazywa się mocą rozróżniania (wiweka).
Nauka zarządzania umysłem wymaga uzbrojenia rozumu w doskonałą wiedzę, aby mógł on właściwie kierować niesfornym umysłem. Tę wiedzę należy czerpać z niezawodnych, nieempirycznych źródeł, takich jak Wedy i nauki Guru.
3. Trzy kroki do utrwalenia boskiej mądrości
Sama wiedza teoretyczna jest bezużyteczna, jeśli nie zostanie zastosowana w życiu. Aby przekuć wiedzę w praktyczną mądrość i niezachwiane przekonania, należy przejść trójstopniowy proces:
Śrawana (słuchanie): Otwarcie umysłu na boską mądrość poprzez słuchanie lub czytanie pism świętych i nauk mędrców. Jeśli nie wcielamy w życie tego, co słyszymy, musimy słuchać tego wciąż od nowa, aż wreszcie wiedza zostanie w pełni przyswojona.
Manana (kontemplacja): Wielokrotne powtarzanie i przetwarzanie nabytej wiedzy w umyśle. Ten proces, zwany ćintana, jest niezwykle potężny. Negatywna ćintana potrafi zniszczyć i doprowadzić do spirali beznadziei, podczas gdy pozytywna ćintana wznosi nas ku doskonałości.
Nididhyāsana (mocne postanowienie): Oznacza podjęcie stanowczej decyzji w umyśle, tak by wiedza duchowa przekształciła się w niezachwiane przekonanie. Przekonania te stają się soczewkami, przez które postrzegamy i pojmujemy świat.
4. Łaska Boża i karma joga: Praca w boskiej świadomości
Ostatecznie wszystkie metody samodoskonalenia i treningu umysłu mogą być jedynie pomocne do pewnego momentu. Umysł, będąc złożony z māyi (energii materialnej Boga), jest tak potężny, że nie sposób go okiełznać wyłącznie własnym wysiłkiem.
Aby z powodzeniem zarządzać umysłem, dusza potrzebuje wsparcia boskiej łaski. Tę łaskę można przyciągnąć jedynie poprzez całkowite podporządkowanie się Bogu (śaraṇāgati), co jest wewnętrznym stanem świadomości.
Dla ludzi wiodących życie rodzinne i zawodowe rozwiązaniem jest karma joga. Zasadą tej sztuki jest: „Ciało w świecie, a umysł w Bogu”.
Klucz do wyeliminowania stresu leży w porzuceniu przywiązania do oczekiwanego rezultatu. Praktyk karma jogi koncentruje się na wysiłku, a nie na niepewnych wynikach, uwalniając umysł od lęku i niepokoju. Dzieje się tak, ponieważ ciągłe pamiętanie o Bogu w trakcie pracy zapobiega atakowaniu umysłu przez materialne zakłócenia.
5. Codzienna sadhana i wewnętrzna transformacja
Aby osiągnąć trwałe rezultaty w zarządzaniu umysłem, niezbędna jest konsekwentna praktyka duchowa (sadhana). Należy przeznaczyć na nią czas w odosobnieniu, z dala od rozpraszających bodźców świata.
Wśród potężnych technik transformacji, mających na celu oczyszczenie podświadomości (która przechowuje wzorce myślowe z niezliczonych wcieleń), są:
Afirmacja (dźapa): Pozytywne mówienie do samego siebie, by zaprogramować umysł na optymizm i wiarę. W tradycji wedyjskiej jest to intonowanie Świętych Imion Boga, które jest najprostszą i najpotężniejszą formą ofiary.
Wizualizacja (roop dhyan): Technika tysiąc razy potężniejsza od afirmacji, ponieważ umysł myśli obrazami. Wizualizacja formy Boga (roop dhyan) daje umysłowi namacalną bazę do rozwijania oddania.
Medytacja w nastroju tęsknoty (virahadhyāna): Najwyższa forma medytacji, w której odczuwamy ból i tęsknotę za Bogiem. Taki żar tęsknoty jest w stanie bardzo szybko wypalić wszelkie zanieczyszczenia z serca.
Swami Mukundananda radzi, by trenować umysł, stosując wytrwały wysiłek (abhjasa) i brak przywiązania (wajragja). Kiedy umysł błądzi, należy go przywrócić na właściwe tory, widząc Boga w obiekcie, do którego zbłądził.
Zgodnie ze starożytną wiedzą wedyjską zawartą w książce „Jak zarządzać umysłem”, główną przyczyną złości jest niemożność spełnienia pragnienia.
Źródła szczegółowo opisują ten związek przyczynowo-skutkowy. Złość nie pojawia się znikąd – jest dzieckiem pragnienia. Pragnienie (kāmanā) stanowi chorobę psychiczną, którą Wedy uznają za bardziej niebezpieczną niż samą złość czy chciwość. Gdy pragnienie nie zostaje zaspokojone – kiedy coś staje na przeszkodzie jego realizacji – prowadzi to do wybuchu gniewu. Na przykład ktoś się złości, gdy jego rodzina nie zgadza się z jego poglądami lub gdy inni nie słuchają jego poleceń. Jeśli obecna jest złość, musi być również obecne pragnienie, które stanowi jej źródło.
Jak zarządzać umysłem. Swami Mukundananda
Bhagawadgita wyjaśnia genezę pragnienia i złości. Cały łańcuch dolegliwości umysłu rozpoczyna się od rozmyślania o szczęściu.
Gdy człowiek rozmyśla o rzeczach zmysłowych, które – jak mu się wydaje – przyniosą szczęście, przywiązuje się do nich (saṅga).
To przywiązanie prowadzi do pożądania (kāma), z którego rodzi się gniew (krodha). Następnie gniew całkowicie oślepia (sammoha), tworząc chaos w umyśle i niszcząc rozum (buddhi-nāśa), co ostatecznie prowadzi do zguby.
Podsumowując: złość jest kulminacją procesu rozpoczynającego się od błędnego przekonania, że szczęście tkwi w przedmiotach materialnych. To prowadzi do przywiązania, które rodzi pragnienie. Kiedy pragnienie zostaje zablokowane, manifestuje się jako złość.
Pan Kryszna celnie ujął to w Bhagawadgicie (2.63):
złość niszczy zdolność właściwego oceniania sytuacji, tak jak poranne mgły przesłaniają światło słońca.
Można to porównać do sznurka, na którego końcu znajduje się cel. Jeśli pociągniesz mocno, ale cel pozostaje nieosiągalny, sznurek pęka – a to pęknięcie objawia się w tobie jako gniew.
Świetnie, odpowiadając na Twoje pytanie o przyczynę złości, mogę przedstawić szczegółową analizę czerpiącą z wedyjskiej psychologii, która została opisana w książce „Jak zarządzać umysłem”.
Zgodnie z tą starożytną wiedzą, główną przyczyną złości jest niemożliwość spełnienia pragnienia.
Złość (nazywana również krodha lub chorobą złości) nie powstaje sama z siebie. Jest elementem dłuższego łańcucha przyczynowo-skutkowego, który zaczyna się w umyśle:
Poszukiwanie szczęścia i przywiązanie (saṅga)
Łańcuch dolegliwości umysłu rozpoczyna się od rozmyślania o szczęściu. Pisma wedyjskie wyjaśniają, że jest to naturalna skłonność duszy, ponieważ Bóg (ānando brahman) jest nieskończonym oceanem szczęśliwości, a dusza, będąc Jego cząstką, nieustannie dąży do tego uczucia.
Gdy człowiek rozmyśla o rzeczach zmysłowych (wierząc, że to one przyniosą mu szczęście), rozwija do nich przywiązanie (saṅga). Przywiązanie to rozwija się, gdy często powtarza się myśl, że dana osoba lub przedmiot uczyni nas szczęśliwymi. Przywiązanie jest zatem źródłem pragnienia.
Powstanie pragnienia (kāma)
To przywiązanie (saṅgāt) rodzi pożądanie (kāma, czyli pragnienie). Pragnienie (kāmanā) jest w Wedach uznawane za jeszcze bardziej niebezpieczną chorobę psychiczną niż złość czy chciwość, ponieważ stanowi ich przyczynę.
Złość jako rezultat niespełnionego pragnienia
Jeśli pragnienie, które powstało, nie zostaje spełnione (gdy coś staje na przeszkodzie jego realizacji), wówczas prowadzi to do wybuchu złości (krodho 'bhijāyate). Na przykład, Ramdutt zezłościł się, gdy żona uniemożliwiła mu zjedzenie lodów, które tak bardzo pragnął.
Jeśli złość jest obecna, to pragnienie, będące jej przyczyną, również musi być obecne.
Konsekwencje złości
Złość jest szczególnie niszcząca, ponieważ zaburza naszą wewnętrzną równowagę i prowadzi do dalszej autodestrukcji:
Złość niszczy zdolność właściwego oceniania sytuacji.
Gniew prowadzi do oślepienia (sammoha), tworząc chaos w głowie.
W chaosie zatracona pamięć niszczy rozum (buddhi-nāśo).
Zniszczenie rozumu (który jest naszym wewnętrznym przewodnikiem) prowadzi do zguby (praṇaśyati).
Dlatego wedyjscy mędrcy pouczają: „Gniew jest niczym picie trucizny z nadzieją, że ktoś inny umrze”, ponieważ negatywne myśli, jakie skrywa umysł, zatruwają osobę, która je żywi.
Podsumowując, jeśli umysł jest niczym wulkan, to żar, który go zasila, jest pragnieniem.
Dopóki pragnienie nie zostanie zaspokojone, zbiera ciśnienie wewnątrz wulkanu, a gdy osiągnie punkt krytyczny, wybuch następuje w postaci złości.
